فرش های غرب ایران

انتساب فرش ها به غرب ایران صرفا بر مبنای جغرافیایی صورت می گیرد. در شهرهای متعدد این منطقه وسیع که از لحاظ بزرگی با آلمان غربی قابل قیاس است.

ایرانیان شهر نشین در مجاورت با روستاییان و عشایر و آبادی نشینان اطراف که از سواد به نسبت کمتری بهره دارند زندگی می کنند. عشایر با اصلیت و زبان مختلف و رسوم و عادات گوناگون در این منطقه سکنی دارند.

در هیچ کجای ایران تضادهای فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی به اندازه این منطقه که دومین رشته کوه های بلند ایران یعنی زاگرس در آن قرار دارد وجود ندارد و درست به همین اندازه ، آب و هوا ، جغرافیا و گل و گیاه و جانوران تغییر و تنوع موجود است.

غرب ایران که از شمال با آذربایجان و کوهپایه های البرز ، از شرق با خطی که بطور عمودی از تهران تا خلیج فارس رسم گردد و از غرب با ترکیه و عراق هم مرز است و دارای مناطقی است که بواقع فقط یک چیز به اشتراک دارند و آن هم تولید فرش است. دورن چادرهای عشایر یا خانه های کوچک آبادی نشینان در سایه نخل های واحه ها ، و در کارگاه های کوچک روستاییان و حتی در کارخانه های بزرگ سازمان یافته صنعتی و در هر جای دیگر این منطقه بزرگ ، فرش بخشی قابل توجهی از درآمد مردم را تشکیل می دهد ، خواه از راه فروش و خواه مبادله.


به رغم این امر ، این منطقه که چندان تحت تاثیر رویدادها واقع نشده ، فرش هایی به بازار جهانی عرضه داشته که مخصوص این منطقه بزرگ و خودکفا می باشند. فرش های این منطقه شامل فرش های ساده و ضخیم با رنگ بندی بدیع و عالی از کوه نشینان کرد و لرها است. فرش های ظریف و نفیس ریز بافت کردهای سنه ، بیجار و یا ناحیه شرق رشته کوه های زاگرس ، قطعات دیدنی و درخشان اراک را تداعی می کنند. آوردن نام کلیه جاهایی که در آنها فرش های غرب ایران بافته می شوند ناممکن است زیرا از هر دهکده و هر واحه فرش هایی به بازار و مراکز گردآوری مجموعه ها آورده می شود.

این نام ها اغلب بطور تصویری و دلخواهی انتخاب می شوند و درباره ی اصلیت یا کیفیت فرش اطلاعات چندانی در اختیار طالبان غیر حرفه ای قرار نمی دهند. در این باره بهتر است از کارشناسان فرش تبعیت نموده که فرش های غرب ایران را به سه گروه اصلی برمبنای ویژگی های خاص آنها دسته بندی کرده اند : فرش های کردی ، فرش های همدانی و فرش های اراک یا محال. تولیدات هزاران چادر عشایر و آبادی ها و روستاهای همدان تحت عنوان گوناگون : بش قارداش بوبوک آباد ، بروجرد ، درجزین ، کنگاور ، کبودرآهنگ ، مهربان ، منصورآباد ، تاجی آباد از طریق بازارهای همدان به خانه های غربیان راه می یابند.

لکن آنهایی که بعنوان خاستگاه اصلی قالی همدان مدنظر ما هستند مراکزی مانند : برچلو ، جوزان ، همدان ، انجلاس ، قره گوزلو ، خامش ، قلتق ، لیلیان ، ملایر ، مزلقان ، ساوه ، شاهسون و تفرش می باشد.