لوازم بافت تابلو فرش

چاقوی بافت گره ترکی

برخی از بافندگان در سالهای اخیر ترجیح می دهند که از چاقوهای معمولی خانگی برای گره زدن استفاده نمایند. تعداد این قبیل بافندگان زیاد نیست و فقط در برخی مناطق این عمل صورت می گیرد. هر چند که نتیجه کار هیچ تفاوتی نخواهد داشت.


قلاب شکل دیگر از انواع چاقوهای بافندگی است با این تفاوت که همانگونه از نام آن پیدا است، دارای زایده ای قلاب مانند در نوک تیغه می باشد. قلاب فقط در مناطقی که از گره ترکی استفاده می نمایند کابرد دارد. گره ترکی گره زدن به شیوه ترکی یکی از انواع گره‌های موجود در بافت قالی است. شیوه این به این صورت است که نخ از روی دو تار و از کنار آنها به عقب برده می‌شود و سپس از داخل تارها به جلود برگشته و محکم می‌شود.

سیخ پود کشی

برای پودکشی پود ضخیم به روش ترکی باف از سیخ پودکشی استفاده می نمایند. بدین شکل که در فاصله دم کار تا زیگزاک سیخ پودکشی را از سمت قلاب دار به آرامی، از کنار قالی به داخل چله ها عبور داده و سر پود را به قلاب سیخ درگیر نموده و سیخ را به عقب می کشند. با این عمل نخ پود از لابه لای چله های زیر و رو عبور نموده و عرض قالی را طی مینماید.سپس با دفه که در دست دارند پود را به طرف پایین هدایت میکنند.ابتدا به آرامی و سپس محکم به روی آن میکوبند و این عمل را در عرض فرش انجام میدهند. توجه داشته باشید در مراحل اولیه کار حتماً باید نحوه کوبیدن طوری باشد که دم کار صاف بوده و کوتاه و بلند نباشد . همچنین سعی شود تیغه های دفه به طور موازی با تارهای چله بالا و پایین برده شود تا به تارها آسیب نرسد .

دفه یا کرکیت

این اسامی به وسیله ای خاص اطلاق می گردد که وظیف آن کوبیدن گره های فرش و همچنین پودهای آن می باشد . دفه از نظر فرم و ظاهر در انواع مختلف ساخته می شود ، اما کارآیی همگی یکسان است و تفاوت های موجود به نحوی مرتبط با سنت های بافندگی نزد اقوام مختلف می باشد .

قسمت اصلی دفتین تیغه های آن است که مرکب از تیغه های فلزی می باشد . قسمت جلوی تیغه ها کمی باریکتر و تیزتر است تا به راحتی در داخل تارهای فرش فرو رود . دسته آن نیز ممکن است چوبی یا فلزی باشد که به طرق مختلف مانند کاملاً عمود ، مورب و یا کاملاً صاف به تیغه ها وصل می‌گردد .

قیچی

در میان دفتین های قدیمی نمونه هایی نیز دیده شده که تمام آن از جنس چوب بوده است. البته دفتین های چوبی عموماً برای بافت سایر دست بافها نظیر گلیم کاربرد داشته است که البته ساخت آنها تقریباً به فراموشی سپرده شده است. قیچی قالیبافی برای بریدن سر پرزهای اضافی حاصل از گره زدن می باشد . صرفنظر از ظاهر و اندازه ، کارایی تمامی قیچی های بافندگی یکسان است. مهمترین تفاوت قیچی های بافندگی با قیچی های خانگی آن است که به جهت نحوه بریدن سرپرزهای فرش، ساخت قیچی های بافندگی اغلب به نوعی است که دسته ها و تیغه ها در دو سطح متفاوت قرار دارند تا عمل قیچی زدن به راحتی میسر گردد.


هر چند که در برخی مناطق بافندگان از قیچی هایی استفاده می نمایند که ویژگی فوق الذکر را ندارند و حتی برخی از بافندگان ترجیح می‌دهند از قیچی های معمولی خانگی استفاده نمایند. در میان انواع قیچی های متدوال در ایران گروهی به نام قیچی اصفهانی شهرت یافته اند. این نمونه از نظر ساخت تیغه اندکی متفاوت است.